Art. 497 Kpk (wzajemny akt oskarżenia) - komentarz

Spis treści

Art. 497. § 1. Oskarżony może aż do rozpoczęcia przewodu sądowego na rozprawie głównej wnieść przeciwko oskarżycielowi prywatnemu będącemu pokrzywdzonym wzajemny akt oskarżenia o ścigany z oskarżenia prywatnego czyn, pozostający w związku z czynem mu zarzucanym. Sąd rozpoznaje wówczas łącznie obie sprawy.

§ 2. Odstąpienie jednego z oskarżycieli prywatnych od oskarżenia powoduje umorzenie postępowania tylko w części dotyczącej wniesionego przezeń oskarżenia.

§ 3. Obaj oskarżyciele prywatni korzystają z uprawnień oskarżonego. Pierwszeństwo zadawania pytań i przemówień przysługuje temu oskarżycielowi prywatnemu, który pierwszy wniósł akt oskarżenia. Sąd w wyroku zaznacza, że postępowanie toczyło się z powodu oskarżeń wzajemnych.

[Zastrzeżenie]

"Aż do rozpoczęcia przewodu sądowego" czyli do momentu rozpoczęcia przedstawienia zarzutów oskarżenia. Zgodnie bowiem z art. 385 Kpk przewód sądowy rozpoczyna się od zwięzłego przedstawienia przez oskarżyciela zarzutów oskarżenia. Jeżeli w rozprawie nie bierze udziału oskarżyciel, zwięzłego przedstawienia zarzutów oskarżenia dokonuje przewodniczący.

Pokrzywdzonym, o którym mowa w art. 497 par. 1 Kpk, jest co do zasady osoba fizyczna lub prawna, której dobro prawne zostało bezpośrednio naruszone lub zagrożone przez przestępstwo. Ale nie tylko. Pokrzywdzonymi mogą być także niemające osobowości prawnej instytucje państwowe lub samorządowe tudzież inne jednostki organizacyjne, którym odrębne przepisy przyznają zdolność prawną (w obiegu funkcjonujące niekiedy jako ułomne osoby prawne).

Nie istnieje jeden uniwersalny wzór wzajemnego aktu oskarżenia. Jak każde inne pismo procesowe powinien on zawierać oznaczenie organu, do którego jest skierowane, oraz sprawy, której dotyczy, oznaczenie oraz adres wnoszącego pismo, treść wniosku lub oświadczenia, w miarę potrzeby z uzasadnieniem, a także datę i podpis składającego pismo. Akt oskarżenia może ograniczyć się do oznaczenia osoby oskarżonego, zarzucanego mu czynu oraz wskazania dowodów, na których opiera się oskarżenie.

"Ściganym z oskarżenia prywatnego czynem" może być np. pomówienie (zniesławienie), o którym mowa w art. 212 Kk.

Od wyroku sądu pierwszej instancji przysługuje apelacja. Z kolei od wyroku sądu odwoławczego niekiedy może być wniesiona kasacja.

Z wniesieniem wzajemnego aktu oskarżenia wiąże się opłata. Oskarżyciel prywatny składa bowiem przy akcie oskarżenia dowód wpłacenia do kasy sądowej zryczałtowanej równowartości wydatków. Wysokość tej opłaty ustalono na kwotę 300 zł.

Za odstąpienie od oskarżenia uważa się także niestawiennictwo oskarżyciela prywatnego i jego pełnomocnika na posiedzenie pojednawcze bez usprawiedliwionej przyczyny. Posiedzenie takie poprzedza rozprawę główną.

Przy wzajemnym akcie oskarżenia istotne jest przedawnienie karalności. Otóż karalność przestępstwa ściganego z oskarżenia prywatnego ustaje z upływem roku od czasu, gdy pokrzywdzony dowiedział się o osobie sprawcy przestępstwa, nie później jednak niż z upływem 3 lat od czasu jego popełnienia.

Pytania?

Komentarz dodano 23 grudnia 2020 r.