Art. 249 Ksh (zaskarżanie uchwał wspólników w spółce z o. o.) - komentarz
Art. 249. § 1. Uchwała wspólników sprzeczna z umową spółki bądź dobrymi obyczajami i godząca w interesy spółki lub mająca na celu pokrzywdzenie wspólnika może być zaskarżona w drodze wytoczonego przeciwko spółce powództwa o uchylenie uchwały.
§ 2. Zaskarżenie uchwały wspólników nie wstrzymuje postępowania rejestrowego. Sąd rejestrowy może jednakże zawiesić postępowanie po przeprowadzeniu rozprawy.
"Uchwała wspólników", a więc nie tylko uchwała zgromadzenia wspólników. Przypomnijmy, że uchwały można także powziąć pomimo braku formalnego zwołania zgromadzenia wspólników, jeżeli cały kapitał zakładowy jest reprezentowany, a nikt z obecnych nie zgłosił sprzeciwu dotyczącego odbycia zgromadzenia lub wniesienia poszczególnych spraw do porządku obrad. Z kolei bez odbycia zgromadzenia wspólników mogą być powzięte uchwały, jeżeli wszyscy wspólnicy wyrażą na piśmie zgodę na postanowienie, które ma być powzięte, albo na głosowanie pisemne. I niech nikogo nie zmyli, że mowa o tym w oddziale zatytułowanym "Zgromadzenie wspólników" :)
Odkąd tylko art. 249 Ksh zaczął obowiązywać, jedną z większych zagadek było to, jak ten przepis rozumieć. Jaka bowiem uchwała w ogóle kwalifikuje się do uchylenia? "Sprzeczna z umową spółki i godząca w interesy spółki" albo "sprzeczna z dobrymi obyczajami i godząca w interesy spółki", albo "mająca na celu pokrzywdzenie wspólnika"? Czy raczej "sprzeczna z umową spółki i godząca w interesy spółki" albo "sprzeczna z dobrymi obyczajami i godząca w interesy spółki", albo "sprzeczna z umową spółki i mająca na celu pokrzywdzenie wspólnika", albo "sprzeczna z dobrymi obyczajami i mająca na celu pokrzywdzenie wspólnika"? A może "sprzeczna z umową spółki" albo "sprzeczna z dobrymi obyczajami i godząca w interesy spółki", albo "mająca na celu pokrzywdzenie wspólnika"? Od tego czasu wypowiedzieć się w tej kwestii raczył Sąd Najwyższy. Uznał np., iż sprzeczność uchwały wspólników spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z umową spółki nie jest samodzielną przesłanką uzasadniającą uwzględnienie powództwa o uchylenie tej uchwały.
"Zaskarżona w drodze wytoczonego przeciwko spółce powództwa", a więc poprzez wniesienie pozwu. Co do zasady właściwym jest tu sąd siedziby spółki (zob. wyszukiwarka sądów). Od wyroku sądu pierwszej instancji przysługuje apelacja, a potem niekiedy także skarga kasacyjna tudzież skarga o stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego orzeczenia.
Przykładem uchwały mieszczącej się w dyspozycji art. 249 Ksh może być uchwała sprzeczna z postanowieniami dotyczącymi sytuacji po śmierci wspólnika z art. 183 Ksh czy uchwała o zmianie umowy spółki dającej prawo żądania wyłączenia wspólnika z art. 266 Ksh mniejszej liczbie wspólników, jeżeli ich udziały nie stanowią więcej niż połowę kapitału zakładowego.
Liczne są sytuacje zaskarżania uchwał dotyczących dywidendy. W orzecznictwie Sądu Najwyższego można wyczytać, iż w wyroku z 10 lipca 2009 r. (sygn. II CSK 91/09) stwierdził, że uchwała o podziale zysku w spółce z o.o., na podstawie której przeznaczono prawie cały zysk na kapitał zapasowy, podjęta w prężnie działającej spółce, może być uznana za mającą na celu pokrzywdzenie wspólnika. W innym orzeczeniu (wyrok SN z 6 marca 2009 r., sygn. II CSK 522/08) Sąd Najwyższy wskazał, że decyzja o przeznaczeniu zysku rocznego na cele związane z działalnością spółki i dalszym jej rozwojem, która wyłącza prawo do dywidendy, powinna uwzględniać, między innymi, cel jej działalności, konieczne do jego realizacji i dalszego rozwoju przedsięwzięcia oraz uwarunkowania rynkowe, jak również to, że prawo do udziału w wypracowanym zysku jest jednym z najważniejszych uprawnień wspólnika.
Pozew w sprawie o uchylenie uchwały wspólników podlega opłacie. Obecnie jest ona stała i wynosi 5 tys. zł. Czyli tyle, ile wartość nominalna całego kapitału zakładowego bardzo wielu (jeśli nie zdecydowanej większości) polskich spółek z o. o. Ciekawe rozwiązanie :)
Komentarz dodano 18 października 2020 r.