Art. 1011 Kodeksu pracy (zakaz konkurencji) - komentarz
Art. 1011. § 1. W zakresie określonym w odrębnej umowie, pracownik nie może prowadzić działalności konkurencyjnej wobec pracodawcy ani też świadczyć pracy w ramach stosunku pracy lub na innej podstawie na rzecz podmiotu prowadzącego taką działalność (zakaz konkurencji).
§ 2. Pracodawca, który poniósł szkodę wskutek naruszenia przez pracownika zakazu konkurencji przewidzianego w umowie, może dochodzić od pracownika wyrównania tej szkody na zasadach określonych w przepisach rozdziału I w dziale piątym.
Zdaje się dominować pogląd, że "w odrębnej umowie" wcale nie oznacza, iż klauzula przewidująca zakaz konkurencji nie może znaleźć się w umowie o pracę. Przyszło nam jednak żyć w burzliwych czasach i osobiście radziłbym umieszczać zakaz w oddzielnym dokumencie.
Posłużenie się w komentowanym przepisie pojęciem pracownika oznacza, iż art. 1011 Kodeksu pracy odnosi się w zasadzie tylko i wyłącznie do sytuacji, gdy stosunek pracy trwa. O okresie późniejszym traktuje art. 1012 Kodeksu pracy.
"Zasady określone w przepisach rozdziału I w dziale piątym" dotyczą odpowiedzialności pracownika za szkodę wyrządzoną pracodawcy. Bodaj najważniejsze jest to, że należne odszkodowanie ustala się w wysokości wyrządzonej szkody, jednak nie może ono przewyższać kwoty trzymiesięcznego wynagrodzenia przysługującego pracownikowi w dniu wyrządzenia szkody.
Ani pojęcie "działalność konkurencyjna", ani pojęcie "praca" nie doczekały się jak dotąd swych definicji legalnych. Jedynie posiłkowo można tu stosować definicję "konkurentów", w ustawie o ochronie konkurencji i konsumentów określonych jako przedsiębiorcy, którzy wprowadzają lub mogą wprowadzać albo nabywają lub mogą nabywać, w tym samym czasie, towary na rynku właściwym.
Uważam, że jeśli umowy o zakazie konkurencji nie zawarto, pracownikowi wolno podejmować dodatkowe zatrudnienie i nikt nie ma prawa stosować wobec niego art. 52 Kodeksu pracy, pozwalającego na tzw. dyscyplinarkę. Sąd Najwyższy stwierdził np., iż z reguły brak jest w sprawie, po ujawnieniu dodatkowego zatrudnienia pracownika w innym zakładzie pracy, uzasadnionych przyczyn z art. 52 § 1 KP do rozwiązania z nim umowy o pracę bez wypowiedzenia, jeżeli nie zostały wykazane, że pracownik nie wywiązywał się z tego powodu ze swoich obowiązków pracowniczych, a kwestia jego zatrudnienia w innym zakładzie pracy w ograniczonym zakresie nie miała niekorzystnego wpływu dla pracodawcy w sytuacji, gdy w sprawie nie mają zastosowania przepisy art. 1011 KP o zakazie konkurencji w czasie trwania stosunku pracy.
Dochodzenie od pracownika wyrównania szkody wymaga przygotowania pozwu i skierowania sprawy do sądu. Potem każdej ze stron przysługuje jeszcze apelacja, a niekiedy także skarga kasacyjna. [komentarz dodano 23 lipca 2019 r.]